Zichtbaar licht is complexer dan je denkt.
Of je nou naar buiten gaat en de zon schijnt, het licht ‘s avonds aandoet, een serie kijkt op Netflix of je telefoon naar je gezicht toe brengt om je berichten te lezen - al deze dingen zorgen ervoor dat jouw ogen blootgesteld worden aan verschillende soorten zichtbare en onzichtbare lichtstralen die verschillende effecten op je kunnen hebben.
De meeste mensen zijn zich ervan bewust dat zonlicht zichtbare en onzichtbare ultraviolet lichtstralen uitzendt die de huid kunnen bruinen of verbranden. Wat de meeste mensen echter niet weten is dat zichtbaar licht uitgestraald door de zon uit verschillende kleuren licht bestaat die verschillende hoeveelheden energie bevatten.
What is blue light?
Zonlicht bevat rood, oranje, geel, groen en blauwe lichtstralen en veel tinten van elk van deze kleuren, afhankelijk van hun energie en golflengtes (ook wel elektromagnetische straling genoemd). Samen vormt dit spectrum van gekleurd licht wat we “wit licht” noemen of zonlicht.
Zonder al te diep de natuurkunde in te duiken, er bestaat een onevenredige relatie tussen de golflengte van lichtstralen en de hoeveelheid energie die ze bevatten. Lichtstralen met een relatief lange golflengte bevat minder energie en lichtstralen met korte golflengtes hebben meer energie.
Lichtstralen aan de rode kant van het zichtbare lichtspectrum hebben langere golflengtes en daarom dus minder energie. Lichtstralen aan de blauwe kant van het lichtspectrum hebben een kortere golflengte en bevatten meer energie.
De elektromagnetische straling voorbij de rode zijde van het zichtbare spectrum noemen we infrarood. Deze stralen verwarmen, maar zijn onzichtbaar.
Aan de andere kant van het zichtbare lichtspectrum hebben we blauwe lichtstralen met de kortste golflengte (en de meeste energie) die we soms blauw-violet of violet licht noemen. Elektromagnetische stralen voorbij het zichtbare lichtspectrum noemen we aan deze kant ultraviolet -of UV-straling.
De gevaren en voordelen van UV
UV-straling bevat meer energie dan zichtbare lichtstralen, wat deze stralen in staat stelt om veranderingen in de huid aan te brengen die de huid kunnen bruinen. UV-licht dat wordt uitgestraald door zonnebanken stralen een gecontroleerde hoeveelheid UV-straling uit precies voor deze reden.
Te veel blootstelling aan UV-straling kan tot vaak pijnlijke verbranding van de huid - en nog erger - tot huidkanker leiden. Niet alleen in je huid kan verbranding ontstaan, maar ook in de ogen - een aandoening die fotokeratitis of sneeuwblindheid wordt genoemd.
Toch kan UV-licht in gematigde hoeveelheden juist gezond zijn. Het helpt jouw lichaam onder andere voldoende vitamine D aanmaken.
De wetenschap leert ons dat het zichtbare lichtspectrum uit elektromagnetische straling bestaat, variërend van 380 nanometer (nm) aan de blauwe zijde van het spectrum tot ongeveer 700 nm aan het rode eind. Een nanometer is één miljardste van een meter - dat is 0,0000000001 meter!
Blauw licht kan worden omschreven als het zichtbare licht tussen de 380 tot 500 nm. Blauw licht kan verder uitgesplitst worden in blauw-violet licht (380 tot 450 nm) en blauw-turquoise licht (ongeveer 450 tot 500 nm).
Ongeveer een derde van al het zichtbare licht beschouwen we als high-energy visible light (HEV) of “blauw licht”.
De belangrijkste zaken omtrent blauw licht
Net als ultraviolet straling heeft zichtbaar blauw licht - het deel van het spectrum met de kortste golflengtes en het hoogste energiegehalte - zowel voordelen als enkele gevaren. Dit zijn de meest belangrijke zaken omtrent blauw licht
1. Blauw licht is overal
Zonlicht is het voornaamste bron van blauw licht en wanneer we overdag buiten zijn worden we er het meest aan blootgesteld. Daarnaast zijn er ook verscheidene door de mens gemaakte bronnen van blauw licht zoals lichtbronnen in huis zoals bijvoorbeeld LED-verlichting en flatscreen tv’s.
Met name de beeldschermen van computers, laptops en smartphones en andere digitale apparaten stralen significante hoeveelheden blauw licht uit.
De hoeveelheid HEV licht dat deze apparaten uitstralen is maar een fractie van de hoeveelheid die de zon uitstraalt. Echter de hoeveelheid verschillende digitale apparaten die we op geringe afstand van ons gezicht houden baart veel oogartsen en andere gezondheidsspecialisten grote zorgen over de mogelijke langetermijneffecten van blauw licht op de gezondheid van het menselijk oog.
2. HEV lichtstralen zorgen ervoor dat de lucht blauw lijkt
De lichstralen met korte golflengte en een hoog energiegehalte aan de blauw kant van het spectrum raken gemakkelijker verstrooid dan andere kleuren zichtbaar licht wanneer ze in lucht- en watermoleculen raken in de atmosfeer. Doordat blauw licht makkelijker verstrooid raakt lijkt de open lucht blauw.
3. Het menselijk oog is slecht in het blokkeren van blauw licht
Het menselijk oog is zeer effectief in het blokkeren van UV straling en het voorkomen dat deze stralen het lichtgevoelige netvlies achter in het oog bereiken. Zelfs als je geen zonnebril draagt bereikt minder dan één procent het netvlies.
(Het blijft echter belangrijk dat je een zonnebril draagt aangezien zonnebrillen 100 procent van het UV-licht blokkeren, wat essentieel is om schade te voorkomen die kan leiden tot staar, sneeuwblindheid, pinguecula en zelfs kanker.)
Daartegenover staat dat vrijwel ál het zichtbare blauw licht door het hoornvlies het netvlies achter in het oog bereikt.
4. Blootstelling aan blauw licht kan het verouderingsproces van je ogen versnellen
Het feit dat blauw licht helemaal tot achter in het oog op het netvlies kan reiken is belangrijk om te onthouden, want verschillende onderzoeken hebben uitgewezen dat te veel blootstelling aan blauw licht de lichtgevoelige cellen op ons netvlies kunnen beschadigen.
Dit veroorzaakt schade dat veel lijkt op iets dat we macula degeneratie - versnelde veroudering van je ogen - noemen, wat kan leiden tot permanente blindheid.
Hoewel meer onderzoek is vereist om te achterhalen hoeveel natuurlijk en kunstmatig blauw licht “te veel blauw licht” is voor ons netvlies om te verwerken, maken oogartsen zich zorgen over het extra blauw licht uit computerschermen, smartphones en andere digitale apparaten waar onze ogen dagelijks aan blootgesteld worden. Deze extra blootstelling kan dus het risico op macula degeneratie vergroten.
5. Blauw licht kan leiden tot digitale overbelasting van de ogen
Digitale overbelasting van de ogen, ook wel ‘digital eyestrain’ genoemd, is overbelasting van de ogen als gevolg van blootstelling van de ogen aan kunstmatig licht uit beeldschermen van onze digitale apparaten. Aangezien blauw licht met zijn hoge energiegehalte en korte golflengte makkelijk verstrooid raakt is het niet makkelijk te focussen voor de ogen. Wanneer je naar je computerscherm of het scherm van een ander digitaal apparaat kijkt, dan straalt dat beeldscherm relatief hoge hoeveelheden blauw licht uit. Dit licht zorgt voor “visuele ruis”, verslechterd contrast en draagt bij aan overbelasting van de ogen, omdat de ogen harder moeten werken om het verstrooide blauw licht te verwerken.
Onderzoek wijst uit dat het blokkeren van golflengtes onder de 450 nm (blauw-violet licht) contrast significant verbetert. Het dragen van een computerbril met geel getinte glazen kan het comfort significant verhogen tijdens het langdurig kijken naar een digitaal beeldscherm.
6. Blauw licht bescherming kan nog belangrijker zijn na een staaroperatie
De lens van het volwassen menselijk oog blokkeert bijna 100 procent van UV-stralen van de zon. Het oog blokkeert daarnaast nog een klein deel van het kortste golflengte blauw licht - het type licht dat het meest waarschijnlijk is om schade aan te brengen aan het netvlies.
Als je staar hebt e op het punt staat om een staaroperatie te ondergaan, vraag dan aan jouw oogarts wat voor type intraoculaire lens (IOL) wordt gebruikt om jouw natuurlijke lens te vervangen en hoeveel blauw licht bescherming deze IOL geeft.
Na een staaroperatie zijn je ogen gevoeliger voor blauw licht. Dan kun je voordelen halen uit het dragen van brillen met een speciale blauw licht filter - vooral als je veel uren achter een computerscherm of andere digitale apparaten doorbrengt.
7. Niet al het blauw licht is slecht voor je
Dus is al het blauw licht slecht voor je? Waarom blokkeren we dan niet al het blauw licht?
Dat is geen goed idee. De wetenschap leert ons dat gematigde blootstelling aan blauw licht essentieel is voor goede gezondheid. Onderzoek wijst uit dat high energy visible light (HEV) een boost geeft aan alertheid, helpt bij goed geheugen en cognitieve gesteldheid en ons in een betere stemming brengt.
Er bestaat zelfs iets dat lichttherapie heet, wat gebruikt wordt om seizoensdepressie te bestrijden. Dit is een type depressie die gerelateerd is aan het wisselen van seizoenen, wat zich voordoet bij de overgang van zomer naar de herfst- en wintermaanden.
Blauw licht is verder ook belangrijk bij het reguleren van het biologische slaapritme - het natuurlijke ontwakings- en slaapmechanisme van het menselijk lichaam. Gematigde blootstelling aan blauw licht overdag helpt om een gezond slaapritme aan te houden.
Het is echter de extra blootstelling aan blauw licht van onze digitale apparaten in combinatie met de blootstelling van onze ogen in de avonduren - wanneer de zon onder is - dat zorgen baart. Overmatige blootstelling aan blauw licht, zowel overdag als ‘s avonds kan leiden tot slapeloze nachten en vermoeidheid overdag.
Blauw licht filters en computerbrillen
Als je door de dag heen veel op je telefoon zit - vooral als je veel Whatsappt, e-mailt, c.q. tekst leest - dan is het handig om een blauw licht filter app aan te zetten, óf een screenprotector met een blauw licht filter aan te brengen op je telefoon. Deze filters zijn beschikbaar voor telefoons en beschermen niet alleen tegen blauw licht maar ook tegen krassen en schade.
Zoals eerder genoemd kunnen ook computerbrillen helpen bij het reduceren van blootstelling van de ogen aan blauw licht uit digitale beeldschermen. Deze brillen zijn beschikbaar zonder recept en kunnen zonder sterkte worden aangeschaft. Ook kunnen ze worden gedragen in combinatie met contactlenzen.
Sommige fabrikanten van contactlenzen bieden ook contactlenzen aan die voorzien zijn van een blauw licht filter.
Reluxer biedt computerbrillen zonder sterkte, uitgerust met optimale blauw licht filtering wat de bril geschikt maakt voor gebruik, zowel ‘s avonds als overdag. De blue-cut technology in de lenzen van Reluxer computerbrillen blokkeert alleen schadelijk blauw licht maar laat nog genoeg blauw licht door wat belangrijk is voor alertheid, cognitief functioneren, geheugen en je stemming. Deze bril is voornamelijk geschikt als je een kantoorbaan hebt, veel gamet of ‘s avonds laat nog vaak gebruik maakt van je telefoon of andere digitale apparaten.
Zorg dat je de intake van blauw licht limiteert en dat het blauw licht waar je aan blootgesteld wordt zoveel mogelijk natuurlijk is. Voor de extra blootstelling als gevolg van kunstmatig licht uit je digitale apparaten kun je één van de bovenstaande oplossingen gebruiken.